De fundering van een van de historische kampdorpen
Een gevonden hanger uit de historische gracht ter hoogte van de Tooropstraat
Een sluiting van een maliënkolder
Gevonden munt Julius Caesar

Julius Caesar, bommen en granaten in de Nijmeegse Tooropstraat

3 juni 2019

In de Tooropstraat te Nijmegen worden door Van de Klok 31 nieuwe duurzame huurappartementen gerealiseerd. Aangezien het een stukje stad betreft met een bewogen geschiedenis die teruggaat van de Romeinen tot en met de Tweede Wereldoorlog, is voorafgaand aan de herontwikkeling, door Van de Klok Milieu, ADC ArcheoProjecten en T&A Survey een gecombineerde bodemsanering, archeologisch en explosievenonderzoek uitgevoerd. Dit onderzoek heeft mooie resultaten opgeleverd die de verschillende perioden van de militaire geschiedenis van dit stukje Nijmegen laat zien.

In dit deel van Nijmegen ligt het oudste Romeinse fort van Nederland. Op deze strategische locatie was vanaf 19 voor Christus een fort gelegen voor de manschappen die later deel zouden nemen aan veldtochten in Duitsland. Dit fort heeft enkele tientallen jaren bestaan. De projectlocatie is midden in het fort gelegen, de gracht lag ter hoogte van de Tooropstraat. Het archeologisch onderzoek heeft leuke vondsten opgeleverd, waaronder enkele munten met daarop Julius Caesar en keizer Augustus, een sluiting van een maliënkolder en een hanger uit deze periode.

Vanaf 69 na Christus wordt er een meer permanent fort op de Hunerberg gebouwd. Dit fort ligt ten noorden van de Berg en Dalseweg met daaromheen een groot kampdorp waarin onder andere smeden, winkels en bars gevestigd waren om in het onderhoud van de 6000 legionairs te kunnen voorzien. Aan het einde van de Romeinse tijd wordt dit fort definitief verlaten. Tussen 69 en 104 na Christus was hier het 10e legioen gevestigd. In deze periode hebben in het kampdorp meerdere gebouwen gestaan.

Tijdens het archeologisch onderzoek is een deel van de fundering van één van de gebouwen van het kampdorp aangetroffen. De fundering is opgebouwd uit hergebruikte dakpannen, bakstenen en grote stenen. Op deze dakpannen zijn diverse stempels van het 10e legioen zichtbaar, de letters LDG (Legio Decima Gemina) zijn leesbaar. Aan de binnenkant van de muur zijn vele fragmenten van een fresco aangetroffen. De wanden van dit gebouw zullen gepleisterd en versierd zijn geweest. Het pleisterwerk is beigewit van kleur en op enkele stukken zijn delen van beschildering in zwarte verf zichtbaar. Tussen het pleisterwerk is een munt van keizer Nerva uit 97 na Christus gevonden en enkele spijkers van de zolen van Romeinse sandalen.

Lang na het verdwijnen van de Romeinse forten wordt in de 19e eeuw het fort de Verbrande Molen ten oosten van het huidige huizenblok gebouwd dat dient als verdediging van de stad. Dit fort is slechts enkele decennia in gebruik geweest. Ten tijde van de Tweede Wereldoorlog is het fort verdwenen en is de locatie onderdeel van de stad geworden. De huizen in de Tooropstraat staan er dan al. In de Tweede Wereldoorlog rukken de geallieerden op door de Tooropstraat richting het centrum. Uit beide perioden is munitie gevonden, lege hulzen en het magazijn voor 2 cm patronen van een Duits stuk luchtafweergeschut.

Al met al kent het te bebouwen perceel aan de Tooropstraat een bewogen geschiedenis en zijn vele soldaten over dit stukje historische grond gemarcheerd.

Nieuwsoverzicht
Deel dit verhaal